top of page
YetiÅŸtiricilik üzerine...

Çeviri: K. Mete Sözeri 2018


YetiÅŸtiricilik, ülkemizde bir çok kiÅŸinin algıladığı gibi, aynı ırk ve farklı cinsiyetten iki 
köpeÄŸin kızgınlık döneminde bir araya getirilmesinden ibaret deÄŸildir...

ÜRETÄ°M Ä°ÇÄ°N KÖPEK SEÇMEK

​

DüÅŸünülmesi gereken ÅŸeyler
DoÄŸru köpeklerin yetiÅŸtirmek için seçilmesi, çok araÅŸtırmayı ve çok fazla bilgi toplamayı içerir. Damızlık erkeÄŸin ve diÅŸinin geçmiÅŸi, konformasyonunu, mizacı, saÄŸlığı ve olası saÄŸlık sorunları dikkate alınmalıdır. Ek olarak davranışsal özelliklerin, fiziksel saÄŸlamlığın ve üreme organların ve sistemlerinin deÄŸerlendirilmesi gerekir.

​

Tıbbi geçmiÅŸ ve kalıtsal kontrol
Köpekler yetiÅŸtirilmeden önce kapsamlı bir tıbbi geçmiÅŸ toplanmalı ve deÄŸerlendirilmelidir. En önemli faktörlerden biri, genetik bir bileÅŸene sahip olabilecek hastalıkların taranmasıdır. Bunlar ÅŸunları içerebilir: Kalça displazisi, dirsek displazisi, osteokondrosis dessicans (OCD), kraniomandibular osteopati (CMO), hipertrofik osteodistrofi (HOD), eozinofilik panosteitis, Wobbler Sendromu, alantoaksiyal subluksasyon, Legg-Calve-Perthes Hastalığı, medial patellar luksasyon, göz hastalıklar, subaortik stenoz, pulmoner stenoz, ventriküler septal defekt, patent duktus arteriyozis, Fallot tetralojisi, persistan saÄŸ aortik ark, dilate kardiyomiyopati, hemofili, Von Willebrand hastalığı, epilepsi, hidrosefali, intervertebral disk hastalığı, kama, hipotiroidizm, Cushing Hastalığı, hipofiz cücelik ve otoimmün cilt bozuklukları.

​

Köpekler, mevcut konjenital deformiteler (örn., Bir üst-alt ısırma veya servikal disk hastalığı belirtisi) açısından incelenmeli ve taşıyabileceÄŸi herhangi bir genetik hastalığı kontrol etmek için aile geçmiÅŸi araÅŸtırılmalıdır. Tam bir fiziksel muayene ve röntgen, bir ıslahın gerçekleÅŸmemesi için olası altta yatan tıbbi sorunları kontrol etmede yardımcı olabilir. DiÅŸi vajinası, baÅŸarılı bir doÄŸal üreme için herhangi bir fiziksel darlık veya baÅŸka yapısal engeller açısından muayene edilmelidir, meme bezlerinde herhangi bir anormallik belirtisi olup olmadığına bakılmalıdır. Erkek köpeklerin testisleri incelenmeli ve sperm sayısı, sperm saÄŸlığı deÄŸerlendirilmelidir.

​

Davranışsal değerlendirme
Aşırı utangaçlık, köpek ya da insanlara yönelik saldırganlık, ısırma eÄŸilimi, ayrılık sendromu ya da obsesif kompulsif bozukluklar gibi herhangi bir davranışsal anormallik sergileyen köpekler yetiÅŸtirilmemelidir. Bu davranışsal özellikler genetik bir bileÅŸene sahip olabilir ve sonraki nesillere aktarılabilir.

​

Irk Standartlarınının kontrolü
Safkan köpeklerin ıslahı ile ilgilenen herkes, erkek ve diÅŸi uyumun saÄŸlanması için seleksiyon kitabına sahip olan Dernek ya da Federasyon araclılığı ve kuralları ile ilgili belirli bilgiye sahip olmalıdır. Bu kuruluÅŸlar tarafından tanınan ve onaylanan cins standartlarına uyulmalıdır. Kayıtlı safkan köpekler fiziksel ve mizaç standartlarını karşılamalıdır ve bu standartlara uymayan köpekler yetiÅŸtirilmemelidir.

 

​

KÖPEK YETÄ°ÅžTÄ°RME PROGRAMI SEÇME

​

DüÅŸünülmesi gereken ÅŸeyler
Sorumlu yetiÅŸtiriciler öncelikle yavruları satarak para kazanmakla ilgilenmezler. Ä°stisnalar dışında çok çalışkan, kendini ırka adamış yetiÅŸtiriciler çok fazla çaba ve para harcarlar. DoÄŸan yavruları dikkatle analiz ederek ve seçerek, tercih ettikleri ırkların kalitesini korumaya ve geliÅŸtirmeye çalışırlar. Köpekleri “Irkın iyi temsilcisi”  olarak yetiÅŸtirmek, bir bilimden çok bir sanattır ve bilgi, planlama, hazırlık (zaman) alır. Teknik olarak, damızlık bir yavrunun annesidir. Güvenilir bir yetiÅŸtirme programına sahip yetiÅŸtiriciler, hangi erkeklerin diÅŸi ile çiftleÅŸeceÄŸine karar vermeden önce köpekleri ve kan hatlarını sürekli olarak araÅŸtırırlar. DiÅŸilerinin doÄŸuÅŸtan veya kalıtsal kusurları veya hastalıkları için tıbbi olarak deÄŸerlendirdiklerinden, potansiyel damızlık köpeklerin de deÄŸerlendirilmesini isteyeceklerdir. Cinsel yolla bulaÅŸan hastalıkların, özellikle de daha önce yetiÅŸtirilmiÅŸ köpeklerde, göz ardı edilmesi gerekmektedir. Ä°ki köpeÄŸin fiili çiftleÅŸmesi, yavrular için planlama ve hazırlığa çok zaman ve enerji harcanmasından sonra gerçekleÅŸmelidir.

​

Yavru deÄŸirmenlerden kaçının
Bir yetiÅŸtirici yılda birçok defa üretim yapıyorsa, yavruları sürekli olarak satışa sunuyorsa ve / veya art arda aynı diÅŸilerden ve erkeklerden tekrar tekrar yavru alıyorsa, potansiyel yavru alıcıları onlardan hızlıca uzaklaÅŸmalılar. Bu insanların sadece köpeklerinin ya da ırklarının en iyi ilgi alanlarına sahip olmaları yeterli deÄŸildir. Sorumlu yetiÅŸtiriciler köpeklerini sadece para için üretmezler. Bunu yapan insanların üreticilikleri  “yavru deÄŸirmenleri” veya “arka bahçeci” olarak kabul edilir. YetiÅŸtirdikleri köpeklerinin çoÄŸu sonu barınaklarında sona erer. Yavru deÄŸirmenleri, ülkemizdeki sokak köpeklerin inanılmaz derecede artışına ve üzüntüsüne sorumsuzca katkıda bulunuyorlar. Sorumlu yetiÅŸtiriciler, hayvanlarının arkasında durur ve sahiplerine bir akıl hocası olarak davranmaktan mutluluk duyarlar. En iyi yetiÅŸtiriciler, yeni sahibinin yaÅŸam koÅŸulları deÄŸiÅŸtiÄŸinde köpeklerinden herhangi birini memnuniyetle geri alırlar.

​

Belgeleme
Ä°yi bir üreme programında kullanılan tüm köpeklerin, ebeveynlerinin ve kardeÅŸlerinin tarihini de içeren iyi belgelenmiÅŸ bir tarihi (Åžeceresi) olmalıdır. Aile öyküsüne, ebeveynleri ve oÄŸullarında olduÄŸu kadar, babada veya soyda ki herhangi bir genetik veya potansiyel kalıtsal bozukluÄŸa özellikle dikkat etmelidir. Sorumlu yetiÅŸtiriciler, bir köpeÄŸin saÄŸlığını parasal amaçlarla tehlikeye atmazlar. ÇoÄŸu yetiÅŸtirici diÅŸi köpeÄŸin 2 yaşından önce yetiÅŸtirilmemesi gerektiÄŸini, yani saÄŸlık testlerinin çoÄŸunun yapılabileceÄŸini ve sadece bir sonraki kızgınlıktan sonra bir kez daha yetiÅŸtirilmelerini önermektedir. Sorumlu yetiÅŸtiriciler bir yavruya sahip olma maliyetlerini kabul edeceklerdir. Bu, annenin yüksek kaliteli bir diyet ile beslenmesi ve doÄŸum için bir oda ve onu kucaklayan doÄŸum kutusu hazırlanmasını da içerir. Yavrular, olması gerektiÄŸi gibi hızlı veya uygun bir ÅŸekilde çıkmıyorsa, bir sezaryen için bir acil servise diÅŸlerini götürmeye hazır olmalıdır. Bu ameliyat, diÅŸinin ve yavrunun büyüklüÄŸüne baÄŸlı olarak tek başına binlerce liraya mal olabilir. Bir köpeÄŸin doÄŸumu küçük bir servete mal olabilir. ÇoÄŸu yetiÅŸtirici, üremetimden asla para kazanmamışlardır. Bu gerçek bir aÅŸk ve emektir.

bottom of page